ဗဟိန္း သို႔မဟုတ္ ညီၫြတ္ေရးဗိသုကာ

အာဏာရွင္ျဖစ္ေစ၊ ရီပတ္ဗလစ္ကင္ ျဖစ္ပါေစ၊ အစုိးရမွန္သမွ်သည္ သူ႔အား မိမိတို႔နယ္ေျမမ်ားမွ ႏွင္ထုတ္ခဲ့ၾကသည္။ သမား႐ုိးက်ျဖစ္ေစ၊ အလြန္အကၽြံ ဒီမုိကရက္ျဖစ္ေစ ဓနရွင္မွန္သမွ်သည္ သူ႔အားအၿပိဳင္အဆုိင္ ပုတ္ခတ္ခဲ့ၾကသည္။ ......
သူ႔တြင္ ဆန္႔က်င္ဘက္မ်ားအေျမာက္အမ်ားရိွေကာင္းရွိမည္ ျဖစ္ေသာ္လည္း ပုဂၢိဳလ္ေရးရန္သူဟူ၍ တဦးတေလမွ်ပင္ရွိႏိုင္ခဲေၾကာင္း ရဲ၀ံ့စြာေျပာ လုိက္ရေပသည္။

ဖရစ္ဒရစ္အိန္ဂယ္
(ကားလ္မာ့က္စ္၏ဘ၀ႏွင့္ ပတ္သက္၍ေျပာၾကားခ်က္)

(၁)
လြန္ခဲ့ေသာ ႏွစ္ေပါင္း သံုးဆယ္ေက်ာ္ ...။
စစ္တပ္မွ ဒုတိယအႀကိမ္ အၿပီးအပိုင္ အာဏာမသိမ္းမီကာလ၊
ေႏြရာသီရဲ႕ ပူရွိန္ျပင္းျပင္း ... ေက်ာင္းဖြင့္ခ်ိန္ ... ဇြန္လဆန္း။
... ... ... ... ...
မႏၱေလးတကၠသိုလ္ပရ၀ဏ္တြင္ အေဆာက္အအံုေတြက ဤမွ်ေလာက္နီးနီးကပ္ကပ္ ပူးပူးက်ပ္က်ပ္ မရွိေသး -
ပူပင္ပူအုိက္ျငားေသာ္လည္း တမာတန္းႏွင့္စိန္ပန္းပင္ အုပ္အုပ္ေတြၾကားက တခ်က္တခ်က္ျဖတ္သန္းလာေသာ သန္႔သန္႔ရွင္းရွင္းေလကို ရွဴ႐ႈိက္ လုိက္ၾကရလွ်င္ ၿငီးစီစီျဖစ္ေနသည့္ ေက်ာင္းသူ ေက်ာင္းသားမ်ားလန္းလန္းဆန္းဆန္းျဖစ္သြားၾက၏။
ေက်ာင္းဆင္းေက်ာင္းတက္သြားၾက ျပန္ၾက၊ ဆုိင္မ်ားတြင္ စားၾက၊ ေသာက္ၾက၊ သစ္ပင္ရိပ္မ်ားတြင္ နားၾက၊ ခိုၾက။ အေရွ႕ရွမ္း႐ိုးမဆီေငးၾကေမာၾက။
နယ္မွ ၁၆ ႏွစ္ ၁၇ ႏွစ္ ရြယ္ ေက်ာင္းသား ၂ ေယာက္သည္ သင္တန္းတခ်ိန္အၿပီး မုန္႔သြားစားလုိက္၊ ပင္မအေဆာက္အအံုထဲ၀င္လုိက္၊ စာသင္ခန္း ေတြကိုေလ့လာၾကည့္လုိက္ ... ႏွင့္ ေနာက္ဆံုးျပတုိက္ရွိရာ ရာဇတ္အေဆာက္အအံုဘက္ေရာက္သြားၾကသည္။ ေအာက္ - အထက္ ... တက္ၾကည့္ျဖစ္ၾကသည္။ တေနရာတြင္ က်က္သေရရွိလွေသာ လူတေယာက္၏ ပံုတူပန္းခ်ီကားတခ်ပ္ကို ျမင္လုိက္ၾကရ၏။ မ်က္ႏွာထား ၾကည္ၾကည္လင္လင္ႏွင့္ ေျပျပစ္ေခ်ာေမာလွေသာ ထုိသူ၏ ပံုကိုၾကည့္ရင္း - “ဘယ္သူလဲ ?” ဟု တေယာက္က ေမးသည္။ က်န္တေယာက္က ေခါင္းယမ္းျပ၏။
အခန္းေထာင့္ စားပြဲတလံုးေပၚမွာ မ်က္ႏွာအပ္၍ေမွးေနေသာ ေက်ာင္းသားႀကီးတေယာက္ ထလာသည္။
“ကိုယ္တို႔ေက်ာင္းသားေခါင္းေဆာင္ ကိုဗဟိန္းပံုေလ။ ဒီမႏၱေလးက အင္တာ ( - ) ေအာင္သြားတယ္။ ေနာက္ ရန္ကုန္တကၠသိုလ္ဆက္တက္တယ္။ ဗကသ ဥကၠ႒ ျဖစ္လာတယ္။ ၁၃၀၀ ျပည့္အေရးေတာ္ပံုႀကီးကို ေခါင္းေဆာင္ခဲ့တဲ့ သခင္ဗဟိန္းဆိုတာ သူပဲ ... ေပါ့၊ သူ႔ကို မႏၱေလးကတင္မဟုတ္ဘူး၊ တျပည္လံုးက ခ်စ္ၾကတယ္ေလ...”
ဖရက္ရွာေက်ာင္းသားႏွစ္ေယာက္ ေငးနားေထာင္ရင္းက ပန္းခ်ီကားႀကီးကုိ တခါထပ္ၾကည့္လုိက္ၾကျပန္သည္။
ခ်စ္ခင္မႈ၊ ေလးစားမႈသည္ သူတို႔၏ မ်က္ႏွာေပၚတြင္ အထင္းသားထင္ဟပ္လာခဲ့ၾကေခ်ၿပီ။

(၂)
“တေစၦႀကီးတေကာင္သည္ ဥပေရာပတိုက္တြင္ လွည့္လည္သြားလာေနေပသည္။ ဤတေစၦႀကီးကား ကြန္ျမဴနစ္၀ါဒပင္ ျဖစ္၏။ ပုပ္ရဟန္းမင္းႀကီးႏွင့္ ဇာဘုရင္၊ မက္တာနစ္ခ် ္ႏွင့္ ဂီေဇာ့၊ ျပင္သစ္ရယ္ဒီကယ္မ်ားႏွင့္ ဂ်ာမန္ပုလိပ္ သူလွ်ဳိမ်ား ...ဟူေသာ ေဟာင္းႏြမ္းသည့္ ဥေရာပတိုက္ရွိ အင္အားစုအားလံုးသည္ ဤတေစၦႀကီးအား ေမာင္းထုတ္ပစ္ေရးအတြက္ သူေတာ္စဥ္ မဟာမိတ္ကို ဖြဲ႔စည္းလိုက္ၾကေလၿပီ။”

- ကြန္ျမဴနစ္ေၾကျငာစာတမ္း (၁၈၄၈) -


ဤတေစၦႀကီးသည္ အႏွစ္ ၇၀ မွ်အၾကာတြင္ တကမၻာလံုးသို႔ ကိုယ္ထင္ျပလိုက္၏။ ဆိုဗီယက္ႏိုင္ငံေတာ္ႀကီး ေပၚေပါက္ခဲ့၏။ သို႔ေသာ္ ကိုလိုနီႏိုင္ငံ တႏိုင္ငံျဖစ္ေနေသာ ျမန္မာျပည္တြင္မူ အႏွစ္ ၉၀ ၾကာမွ အရိပ္ထင္ႏိုင္ခဲ့ေပသည္။ ၁၉၃၉ ခုႏွစ္တြင္ ဗမာျပည္ကြန္ျမဴနစ္ပါတီကို လွ်ဳိ႕၀ွက္၍ တည္ေထာင္လိုက္ႏိုင္ခဲ့ၾကသည္။
.........................................................................................................

“ရုပ္၀ါဒ ဆိုသည္မွာ စိတ္၀ါဒမဟုတ္၊ စိတ္ကူးစိတ္သန္း မဟုတ္၊ အေကာင္အထည္က မာေက်ာၾကမ္းတမ္းႀကီး လက္ေတြ႔ကိုင္စမ္းမိေသာ ရုပ္၀ါဒ။ သည္လို ေယဘုယ် လူအမ်ားက မွတ္ထင္ၾကေပမည္။ ရုပ္၀ါဒကို ယံုၾကည္ကိုးကြယ္သူ၊ ကြန္ျမဴနစ္ပါတီ၏ ေခါင္းေဆာင္ ဗဟိန္းအား ....ကဗ်ာဟု ေရးလိုက္ျခင္းသည္ တကယ္ဆိုေတာ့ အႏုကဗ်ာႏွင့္ ရုပ္၀ါဒႏိုင္ငံေရးသမားဟာ မနီးစပ္ပါကလားဟု ထင္မွတ္ၾကေပလိမ့္မည္။ သည္လို မွတ္ထင္လွ်င္ ဗဟိန္းကို ႏိုင္ငံေရးသမား အျဖစ္ ေတြ႔ျမင္၍ လူအျဖစ္ မသိေသးေသာေၾကာင့္ ျဖစ္တန္ရာသည္။”
ဤကား 'လူ' ကိုဗဟိန္း ႏွင့္ ကြန္ျမဴနစ္ ကိုဗဟိန္း အေပၚ ယွဥ္တြဲ ေပါင္းစပ္ၾကည့္ေသာသူ တဦး၏ အျမင္ျဖစ္သည္။
သခင္သန္းထြန္းတေယာက္ သပ္သပ္ရပ္ရပ္ေန၊ ေသေသသပ္သပ္ အလုပ္ လုပ္ တတ္သည္ကို ေတြ႔သိၾကေသာ သူမ်ားက “ကြန္ျမဴနစ္ေတြလည္း ဒီလိုေန၊ ဒီလို လုပ္တတ္ပါလား” ဟု ေျပာမိၾကသည္။ “ကြန္ျမဴနစ္ဆိုတာ ျဖစ္သလို ေန၊ ျဖစ္သလို စားၿပီး အလုပ္ အင္မတန္ လုပ္သူမ်ား” ဟူ၍သာ သူတို႔ သိထားၾကသည္။ နယ္ခ်ဲ႕ အရင္းရွင္မ်ား၊ ဖက္ဆစ္မ်ားနွင့္ သူတို႔၏ အလိုေတာ္ရိ လက္ေ၀ခံမ်ားက ပံုဖ်က္ထားေသာ အာေဘာ္မ်ားနွင့္သာ လက္ပြန္းတတီး ေနခဲ့ရေသာ ကိုလိုနီႏိုင္ငံရွိ ျပည္သူမ်ား-ဤသို႔ ေရာေထြး ထင္ၾက၊ေျပာၾကသည္မွာ သဘာ၀ေတာ့ က်ေခ်သည္။
အမွန္မွာမူ ေတာ္လွန္ေရး ကိုယ္၌မူက အႏုပညာ တရပ္ ျဖစ္သည္ .....ဟု ကြန္ျမဴနစ္မ်ား ခံယူထားသည္ကို သူတို႔ မသိၾက၍သာ ....။

(၃)

ကိုဗဟိန္းကို လူအျဖစ္ တခ်ဳိ႕ က ဤသို႔ ျမင္ၾကသည္။
သမဂၢ ေပ်ာ္ပြဲစားရံုတြင္ ဇြန္းသံ၊ ပန္းကန္သံ၊ စကားေျပာသံ တို႔ျဖင့္ ဆူပြက္ေနစဥ္ သည္အထဲမွ ေက်ာင္းသားတဦးသည္ ၀ိုင္းဖြဲ႔ စကားေျပာထဲတြင္ မပါဘဲ စီးကရက္ကို တြင္တြင္ဖြာလ်က္ စားပြဲစြန္းရွိ ဓါတ္စက္ကို ဓါတ္ျပား တခ်ပ္ၿပီးတခ်ပ္လဲကာ ဖြင့္လ်က္ရွိသည္။
သူသည္ အသားျဖဴျဖဴ၊ ဆံပင္ေကာက္ေကာက္၊ ဖ်င္အကၤ်ီ လက္ရွည္၊ ဘန္ေကာက္လံုခ်ည္ ျမင္းေခ်းေရာင္အစိမ္းကို ၀တ္ဆင္ထားသည္။ မ်က္ႏွာမွာ ပဒုမၼာၾကာပန္း ကဲ့သို႔ လန္းရႊင္သည္။ သူ၏ ခ်စ္ဖြယ္ေကာင္းေသာ အၿပံဳးကေလးမ်ားသည္ နီရဲေနေသာ ပါးျပင္ႏွင့္ နႈတ္ခမ္းေပၚတြင္ ထာ၀စဥ္ နားလ်က္ရွိသည္။ က်က္သေရျဖင့္ လွ်မ္းေသာအၿပံဳး၊ ေမတၱာ၏ အထိမ္းအမွတ္ အၿပံဳး -
( လူစိမ္း တဦးႏွင့္ မိတ္ဆက္ေပးလိုက္ေသာ အခါ ) သူ၏ ၾကာပြင့္ခ်ပ္ကေလး ထဲမွ ၀တ္ဆံကို ဖြင့္လွပ္လိုက္ေသာ ကဗ်ာဆန္သည့္ အၿပံဳးျဖင့္ တံု႔ျပန္ကာ -
“ က်ေနာ္ေတာ့ ေမရွင္ကို အေတာ္ ႀကိဳက္တယ္။ ခင္ဗ်ားေကာ ဘယ့္ႏွယ့္လဲ ....” ဟု ေမးတတ္သည္။ ေနာက္ေတာ့ ....
“ခ်စ္၍ ေခၚရာ၊ ခ်စ္၍ ေခၚသည္”....သီခ်င္းကို ဖြင့္၊ “ေသာ္တာ ေငြမင္း” .... ကို ဖြင့္သည္။ (ေနာက္ေတာ့ ဂီတႏွင့္ ပတ္သက္၍ သူ႔ ခံယူခ်က္ ကို ဤသို႔ ေျပာျပပါလိ္မ့္မည္။)
“ တခ်ဳိ႕ ကအဂၤလိပ္ တီးလံုးသြားသီခ်င္းေတြကို မၾကားႏိုင္ၾကဘူး၊ နားပိတ္ထားခ်င္သတဲ့ဗ်။ သာယာတဲ့ေတးသံကို ဘာျပဳလို႔ လက္မခံႏုိင္ရသလဲ။ ဂီတဆိုတာ လူတမ်ဳိးထဲ ကန္႔သတ္ထားတာမဟုတ္ဘူး...”
သူသည္သီခ်င္း ဓာတ္ျပားေတြကို တျပားၿပီးတျပား ဖြင့္ရင္း ဤအဘိဓမၼာကို ရင့္က်ဴးေဖာ္ထုတ္ေနတက္၏။
“ က်ေနာ့္အဖို႔ေတာ့ သာယာလွပတဲ့ ေတးဂီတဆိုရင္ ႏိုင္ငံျခားဂ်ပန္ပဲျဖစ္ျဖစ္၊ ကၠဳတာလ်ံပဲျဖစ္ျဖစ္ နားေထာင္တာပဲ။ တခ်ဳိ႕ က အဂၤလိပ္သံဆိုရင္ အသံေသးအသံေၾကာင္ ဆိုၿပီးနားမေထာင္ႏိုင္ၾကတာ အံ့ၾသစရာပဲဲ...”
ဤသို႔ေျပာသံၾကားေသာအခါ သူငယ္ခ်င္းတေယာက္လည္းျဖစ္၊ ၁၃၀၀ ျပည့္ အေရးေတာ္ပံုတြင္ ကိုဗဟိန္းႏွင့္ အတူတြဲ၍ ေခါင္းေဆာင္ပါဝင္ခဲ့ေသာ ကိုဗေဆြ(ေနာင္ ဖဆပလ ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ေဟာင္း ဦးဗေဆြ)က...“ ဗဟိန္းကလည္း ဝတၳဳေရးခ်င္၊ ကဗ်ာစပ္ခ်င္၊ ဂီတ လိုက္စားခ်င္နဲ႔ေတာ့... မင္းတို႔ေတြစိတ္ကူးယဥ္ သမားေတြကိုး...” ဟု မွတ္ခ်က္ခ်သည္။
ဒီအခါ ကိုဗဟိန္းက ... “ လူဆိုတာ အလွအပကိုမက္တာပဲ၊ ကဗ်ာဂီတရဲ႕ အလွအပကို မၾကည္ႏူးပဲ မေနႏိုင္ဘူး။ လူဆုိတာမင္းေျပာတဲ့ စိတ္ကူး ယဥ္ပဲဆိုပါေတာ့ ကဗ်ာဂီတကို နားလည္ေမြ႕ ေလ်ာ္လာတာ ယဥ္ေက်းလာတာကြ”... ဟု ရယ္ရင္းေမာရင္း ေျပာတတ္၏။ သူသည္ အမွန္တကယ္လည္း ဂီတကို ခ်စ္ျမတ္ႏိုးသူျဖစ္သည္။ အခ်ိန္ရရင္ ရသလို ဂီတကို ဖက္ေပြ႕ တတ္သည္။
ဇမၺဴ႕ ကၽြန္းလံုးသီခ်င္းခ့ံကို ဂီတ၌ အေတာ္အတန္ ဝါရင့္သူမ်ားသာရေပသည္။ ကိုဗဟိန္းသည္ ဇမၺဴ႕ ကၽြန္းလံုးသီခ်င္းခံ့ကို အစအဆံုးပင္ ဆိုႏိုင္သည္ မွာ အံ့ၾသဖြယ္ ေကာင္းေပသည္။ ျပည္လွေဖ၏ “ နတ္သွ်င္ေနာင္”၊ ဒိုရာသန္းေအး၏ “ ေလွကေလး” ကိုလည္း အေတာ္သေဘာက်သည္။ (ခ်စ္ဒုကၡ ဦးဘညႊန္႔ ႏွင့္ ခင္မင္ေသာ ကိုဗဟိန္းသည္ “ ဆုထူးရြယ္” သီခ်င္းကို ဓါတ္ျပား မထြက္မီက ရႏွင့္ေနသည္။)
တခါတရံ ေမရွင္၏ “ ေက်ာင္းပိတ္ရက္” သီခ်င္းကို ဆိုေလ့ရွိ၏။
ကဗ်ာကိုေတြ႔လွ်င္ လူေတြခ်စ္သလို၊ ကိုဗဟိန္းကိုလည္း ေတြ႔လွ်င္ မခ်စ္ဘဲ မေနႏိုင္။ သူ၏အျပံဳးသည္ အင္မတန္ ခ်စ္ဖြယ္ေကာင္းသည္။ အျပံဳးမွာ ကဗ်ာေလးတပုဒ္ႏွင့္ တူေန၏။ အဂၤလိပ္စာ ပါေမာကၡ ရုတ္စ္ ကပင္ ကိုဗဟိန္းအား “ ႏွစ္လိုဖြယ္ ေကာင္းေသာ သူငယ္ပဲ” ဟုေျပာေၾကာင္း မွတ္တမ္းတခုရွိဖူး၏။
အကယ္၍ ကိုဗဟိန္းသည္ ႏိုင္ငံေရးသမား မျဖစ္လွ်င္ ဧကန္စာေရးဆရာ တေယာက္ျဖစ္မည္။... ဟု ထင္ၾကသည္။
သူသည္ စာေပကိုလည္း အင္မတန္ဝါသနာပါသည္။ ကားလ္မာ့က္စ္၏ ကြန္ျမဴနစ္ စာေပ ပရိယတၱိကိုသာမဟုတ္၊ အႏုစာေပ စသည္ကိုလည္း ဖတ္ သူျဖစ္၏။ ရုရွားစာေရးဆရာႀကီး ေဂၚကီကို သူအေတာ္ႀကိဳက္သည္။
(ေဂၚကီ၏ ဝတၳဳတိုတပုဒ္ကို “ ေလလြင့္သူ” အမည္ႏွင့္ ဗမာလိုဆီေလ်ာ္ေအာင္ ဘာသာျပန္၍ လက္ေရြးစဥ္မဂၢဇင္းတြင္ ထည့္ဖူးသည္။ ပစၥည္းမဲ့အ ခ်င္းခ်င္း ဆင္းရဲေသာ ဘဝအေကြ႕ ၌ ေတြ႔ကာရင္းႏွီးခင္မင္ပံု သဘာဝကို ျပထားေသာ ငတ္မြတ္ျခင္းဘြဲ႔ တပုဒ္ျဖစ္ေပသည္။)
ဒဂုဏ္မဂၢဇင္းတြင္ပါေသာ သူ၏ “ ဘဝခရီး” အမည္ရွိဝတၳဳတိုကား ဝတၳဳတိုဂုဏ္ႏွင့္ ႂကြယ္ဝျပည့္စံုလွသည္။ ကုလားဗမာအထိကရုဏ္းကို ေနာက္ခံကာ ဆင္းရဲမဲြေတေသာ ပန္းခ်ီဆရာ သူငယ္ခ်င္းႏွစ္ေယာက္၏ ေမတၱာငတ္မြတ္ျခင္းအေၾကာင္းကို ေပါင္းစပ္ကာ ေရးသားထားသည္။ သည္အထဲတြင္ အရင္းရွင္စနစ္၏ စာရိတၱကိုလည္း သိမ္ေမြ႔စြာထည့္သြင္းထားေသးသည္။
ထြန္ေအး စာအုပ္ျဖန္႔ခ်ိေရးဌာနမွ ထုတ္ေဝေသာ “ ဓနရွင္ေလာက” ကား ဗမာစာနယ္ဇင္းေလာကတြင္ ထင္ရွားသည္။ “ ဓနရွင္ေလာက” သည္ ကြန္ျမဴနစ္ဝါဒကို မ်ဳိးေစ့ခ်ေပးေသာ သစ္ေစ့ေကာင္းတေစ့ျဖစ္သည္။ ရွင္းလင္းျပတ္သား၍ လွသည္။ ဤစာအုပ္တြင္ ကိုဗဟိန္းသည္ အေရးအသား၌ ႏိုင္နင္း ကၽြမ္းက်င္ေၾကာင္း ေဖာ္ႂကြားထားေပသည္။ သူသည္ စာေရးေကာင္းသူတေယာက္ ျဖစ္သည္။
အဂၤလိပ္ေျပးခါနီး သူေထာင္မက်ခင္ ခ်ားလ္စ္ဒစ္ကင္း ၏ နာမည္ေက်ာ္ “ ေမွ်ာ္တလင့္လင့္” ဝတၳဳႀကီးကို “လူ႔အလို” အမည္ျဖင့္ေရးဖူးသည္။ သို႔ေသာ္ တိုင္းျပည္ပ်က္ခုိက္ႏွင့္ ၾကံဳသျဖင့္ စာမ်က္ႏွာ (၆၀) ေက်ာ္သာရိုက္ႏွိပ္ ၿပီးစီးရေသးသည္။ အကယ္၍ သည္ဝတၳဳသာ ထြက္လာလွ်င္ ဗမာစာေပေလာကတြင္ ေက်ာ္ ေစာထင္ရွားဦးမည့္ ဝတၳဳေကာင္းတပုဒ္ ျဖစ္ေပမည္။ သူသည္ႏုိ္င္ငံေရးကိစၥမ်ားျဖင့္ အလုပ္႐ႈပ္ေနေလရာ တေဖာင္ရိုက္ေနစဥ္ ေနာက္တေဖာင္ ဆက္စီႏိုင္ရန္ ပန္းဆိုးတန္းရွိ ထြန္းေအးစာအုပ္ ျဖန္ခ်ီေရးဌာန အလုပ္ခန္းတြင္ ထိုင္ကာ ေရးေပးေသာဝတၳဳ ျဖစ္သည္။
သူ႔မွာဝတၳဳစာေရးဆရာႀကီးတေယာက္ ျဖစ္ႏိုင္ေသာ လကၡဏာအမ်ားႀကီးရွိသည္ဟု စာေရးဆရာ အခ်င္းခ်င္း အကဲျဖတ္ထားသည္။ သို႔ေသာ္ ျမန္မာ ျပည္ကို လြတ္လပ္ခ်င္ေသာစိတ္က ျပင္းထန္လြန္းလွသျဖင့္သာ ေက်ာင္းသားဘဝ ကတည္းကပင္ ေထာင္က် ဆင္းရဲအနစ္နာခံကာ ႏုိင္ငံေရးသမား ျဖစ္လာရျခင္း ျဖစ္ေပသည္။
ကိုဗဟိန္းသည္ လူအျဖစ္ကံုလံုျပည့္စံုသူ တစ္ေယာက္ျဖစ္သည္။
ကိုဗဟိန္းကို သူ႔မိဘမ်ားက ေၾကးမံုသဖြယ္ အရိပ္ရိပ္တၾကည့္ၾကည့္ ေနေအာင္ခ်စ္၏။ သူရန္ကုန္တကၠသိုလ္သို႔ လာေနေသာအခါ မိဘမ်ားက သူ၏ ေသတၱာကို ခ်ိပ္လံုခ်ည္၊ မႏၱေလးပိုးလံုခ်ည္၊ ပိုးအကၤ်ီမ်ားျဖင့္ က်ပ္ေနေအာင္ သိပ္ေပးခဲ့၏။ (သားအေပၚမည္မွ်ခ်စ္သည္ ဆိုရေသာ္၊ ထိုအခ်ိန္က သားျဖစ္သူအေပၚ စိတ္ဆိုးေနခ်ိန္ ျဖစ္ေသာ္လည္း) ဖခင္ျဖစ္သူဦးမွင္က ရွမ္းျပည္တက္မည့္ သူ႔သားအတြက္ အခ်မ္းလံုေအာင္ဆိုၿပီး ႐ွဴးဖိနပ္ကို ကိုယ္တိုင္ေဆးသုတ္ေပးရွာ၏။
(သခင္ေအာင္ဆန္း သူ႔အိမ္သို႔ေရာက္စဥ္က) “ သူ႔ကိုက်ဳပ္တို႔က ဘယ္ေလာက္ တၾကည့္ၾကည့္နဲ႔ ခ်စ္ခဲ့ရေပမဲ့ သူကမိဘကို ႏိုင္ငံေရးေလာက္ ခ်စ္တာမဟုတ္ဖူး”... ဟုဖြင့္ေျပာသည္။ တခါသခင္ေအာင္ဆန္း ျပန္သြားေသာအခ်ိန္၌ “ ကိုေအာင္ဆန္းနဲ႔ ဗဟိန္းဟာအတူတူဘဲ၊ သူတို႔ဟာ ႏိုင္ငံေရးကို မိဘထက္ အပံုႀကီးခ်စ္တယ္” ... ဟု ေျပာျပန္ေလသည္။
မိခင္ႏွင့္ အမမ်ားကလည္း သူ႔ကို “ ကိုဟိန္း... ကိုဟိန္း” ႏွင့္ ပါးစပ္ဖ်ားက မခ်။
မိဘမ်ားက သူ႔ကို ဘယ္ေလာက္ပင္ ခ်စ္ခ်စ္ သူသည္ႏိုင္ငံေရး အတြက္ အတြယ္အတာမ်ားကို စြန္႔ပယ္ကာ မိဘ၏ ေအးခ်မ္းရိပ္ၿငိမ္ေသာ အရပ္တြင္ မေနဘဲ၊ ၾကမ္းတမ္းခက္ထေရာ္၍ မာေက်ာလွေသာ အက်ဥ္းေထာင္ နံရံ ေလးဘက္အတြင္း၌သာ ဆင္းရဲျခင္းဒုကၡကို ေတြ႔ႀကံဳရေလသည္။

၁၃၀၀ ျပည့္အေရးေတာ္ပံု
၁၉၃၈ - အေထြေထြသပိတ္အေရးေတာ္ပံု၏ အမွတ္အသား
သခင္ဗဟိနး္၊ ေဒါက္တာလွေရႊ
တို႔ဗမာအစည္းအရံုးသည္ နယ္ခ်ဲ႕ ဆန္က်င္ေရး၊ အမ်ဳိးသားလြတ္ေျမာက္ေရး တိုက္ပဲြ ဒီေရျမင့္ႀကီးတြင္ ရဲရဲရင့္ရင့္ ေခါင္းေဆာင္ကာ ျပတ္ျပတ္သား သား ဆင္ႏႊဲခဲ့သည့္ အဖြဲ႔အစည္းႀကီး ျဖစ္သည္။ သို႔ေသာ္လည္း အစပိုင္းတြင္ ေတာ္လွန္သည့္ လမ္းညႊန္သေဘာတရား ကင္းမဲ့ခဲ့ရံုမက၊ ေတာ္လွန္သည့္ သေဘာတရား ျဖင့္ဖြဲ႔စည္းထားသည့္ အဖဲြ႔အစည္းလည္း မဟုတ္ေလရာ ထိုအခ်ိန္က ဆင္ႏႊဲခဲ့ၾကသည့္ တိုက္ပြဲမ်ားသည္ ေနာက္ဆံုးေအာင္ပဲြ မရရွိၾကဘဲ ျဖစ္ေနၾကသည္။
ဤအရင္းခံ အေၾကာင္းသည္ ၁၃၀၀ ျပည့္ အေရးေတာ္ပံုတြင္လည္း ထင္ဟပ္ေနခဲ့၏။
ထိုစဥ္က ျဖစ္ေနသည္မွာ အျခားကိုလိုနီႏိုင္ငံမ်ား ခံစားေနရသည့္ နည္းတူ ျဖစ္သည္။ ၿဗိတိသွ်နယ္ခ်ဲ႕ ကုမၸဏီမ်ားက အက်ဳိးအျမတ္ မွန္သမွ် သိမ္းၾကံဳးယူ၊ ဌာေန အလုပ္သမားမ်ားက ငတ္တလွည့္ ျပတ္တလွည့္ မဝေရစာ စားေနရေသာကာလ၊ ထိုကာလသည္ အခ်ိန္အားျဖင့္လည္း ၾကာေညာင္းခဲ့ေလၿပီ။
ဤဘဝမွလြတ္ေျမာက္ေရးအတြက္ အလုပ္သမားမ်ားက ၁၉၃၈ခု၊ ဇန္နဝါရီလ(၈) ရက္ေန႔ (ျမန္မာသကၠရာဇ္ ၁၃၀၀ ျပည့္) တြင္ “ ေရနံေျမသပိတ္” ႀကီးျဖင့္ အံုႂကြ ဆႏၵျပၾကသည္။ တျပည္လံုးမွ အလုပ္သမား၊ လယ္သမား၊ ေက်ာင္းသား၊ ရဟန္းရွင္လူ မ်ားက တခဲနက္ ေထာက္ခံခဲ့ၾကသည္။ စိတ္ဓာတ္အရ၊ ႏိုင္ငံေရးအရ၊ ရုပ္ဝတၳဳ ပစၥည္းအရ အဖက္ဖက္မွ အားေပးခဲ့ၾကသည္။
ႏိုဝင္ဘာ (၃၀) ရက္ေန႔တြင္ ေခ်ာက္ေရနံေျမမွ စတင္၍ အလုပ္သမား ၂၀၀၀ ခန္႔က ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ အထိ ဆႏၵျပ ခ်ီတက္လာရာ ေရနံေခ်ာင္း၊ ေညာင္ေျခ ေထာက္၊ ေနာက္ မေကြးသို႔ ဆဌမေန႔တြင္ ေရာက္ၾကသည္။ မေကြးတြင္ သပိတ္ေခါင္းေဆာင္မ်ားကို နယ္ခ်ဲ႕ အလိုေတာ္ရိအစိုးရက ဖမ္းဆီးလိုက္ၾက၏။ မ်က္ႏွာျဖဴ အေရးပိုင္ကလည္း မေကြးၿမိဳ႕ အတြင္း ပုဒ္မ (၁၄၄) ကို ထုတ္ျပန္လိုက္ျပန္သည္။ ဤလုိႏွင့္ မေကြးတြင္ ရက္ ၂၀ ေလာက္ေသာင္တင္ေနၾက၏။ တဖက္တြင္ ၿခိမ္း ေျခာက္ တဖက္က ေခ်ာ့ျမွဴျခင္းလည္း ခံေနရ၏။ ေနာက္ဆံုးတြင္ ရိကၡာျပႆနာ တက္လာခဲ့၏။ ထို႔ေၾကာင့္ တဝက္ေလာက္က ေရနံေျမသို႔ ျပန္ၾကရ၏။ ေခါင္းေဆာင္မ်ား လႊတ္ေပးေရးအတြက္ က်န္အလုပ္သမားမ်ားက အစာငတ္ခံဆႏၵျပၾကသည္။သို႔ေသာ္ အစာငတ္ခံျခင္းထက္ ပုဒ္မ (၁၄၄) ကိုတြန္းလွန္ကာ အာဏာဖီဆန္ျခင္းက ပိုထိေရာက္မည္ဟု တို႔ဗမာအစည္းအရံုးက ယူဆ၏။
ဒီဇင္ဘာ (၁၁) ရက္ ညပိုင္းတြင္ ဗမာႏိုင္ငံလံုးဆိုင္ရာ ေက်ာင္းသားသမဂၢ ဥကၠ႒ ကိုဗဟိန္း၊ အတြင္းေရးမွဴး ကိုဗေဆြႏွင့္ အျခား ေက်ာင္းသားေခါင္း ေဆာင္ ႏွစ္ဦး ေရာက္လာကာ ေရနံသပိတ္တပ္ႀကီးအား ပုဒ္မ (၁၄၄) ဖီဆန္၍ တရားေဟာေျပာ ၾကေလသည္။ ကိုဗဟိန္း၏ ေက်ာ္ၾကားလွေသာ “ ျမင္းခြာတခ်က္ ေပါက္လွ်င္ မီးဟုန္းဟုန္း ေတာက္ေစရမည္” မိန္႔ခြန္းသည္ ဤေနရာတြင္ ေျပာၾကားျခင္း ျဖစ္သည္။ အသက္ေသေသာ အရိုးေၾကေၾက ရည္မွန္းခ်က္ပန္းတိုင္အ ေရာက္ မမွိတ္မသုန္ ခ်ီတက္ၾကရန္လည္း လႈံ႔ေဆာ္ခဲ့အၿပီး ေက်ာင္းသားေခါင္းေဆာင္ (၄) ဦးစလံုး အဖမ္းခံလိုက္ရ၏။
သို႔ေသာ္ လမ္းညႊန္ခ်က္ ရလိုက္ၿပီျဖစ္ေသာ အလုပ္သမားတပ္ႀကီးက ေနာက္တရက္ နံနက္ (၆) နာရီတြင္ နံပါတ္တုတ္ကိုင္ ပုလိပ္တပ္၊ လံွစြပ္တပ္၊ ေသနတ္ကိုင္တပ္၊ ျမင္းစီးတပ္မ်ား အတြင္းသို႔ ထိုးဝင္ၿဖိဳခြဲ၍ ခ်ီတက္ၾကေတာ့သည္။
ၿမိဳ႕ သူၿမိဳ႕ သားမ်ားက ဝိုင္းဝန္းအားေပးၾကသည္။ က်ဆံုးသူ၊ ဒဏ္ရာရသူ၊ ဆြဲခ်ဳပ္ အဖမ္းခံလိုက္ရသူ အမ်ားအျပား ရွိေသာ္လည္း ေနာက္မတြန္႔ ၾကေတာ့ေပ။ ရိုက္ႏွက္ေသာ နံပါတ္တုတ္ကိုင္ ပုလိပ္မ်ား၊ ၿမိဳ႕သူၿမိဳ႕သားမ်ားႏွင့္ အလုပ္သမားမ်ား အေရာေရာ အေႏွာေႏွာ ျဖစ္ကုန္၍ လွံစြပ္ေသနတ္မ်ား သံုးမရ ျဖစ္ကုန္ေတာ့သည္။ ျမင္းစီးပုလိပ္မ်ားက ဝင္၍ ရိုက္ျပန္သည့္ အဆံုး မခံမရပ္ႏိုင္ ျဖစ္ေနေသာ ၿမိဳ႕သူၿမိဳ႕သားမ်ားက ျငာသံေပးကာ ရရာလက္နက္ႏွင့္ ဝင္ၿပီး ခုခံၾကေသာေၾကာင့္ တပ္လန္ကုန္ ၾကျပန္သည္။ ထိုသို႔ ျဖစ္ေနစဥ္ ခ်ိတ္ဆက္လုပ္ထားသည့္ အတိုင္း ကိုဗဟိန္းက ေထာင္အမိုးေပၚတက္၍ ေထာင္သားမ်ားအား လံႈ႔ေဆာ္တရားေဟာျပန္ေတာ့ရာ ေထာင္တြင္းတြင္လည္း ရုတ္ရုတ္သဲသဲ ျဖစ္ကုန္ေတာ့သည္။ ေထာင္ထၿပီအထင္ႏွင့္ ပုလိပ္မ်ား ေထာင္ဘက္သို႔ အကူအညီ ေပးရန္ ေျပးၾကစဥ္ သပိတ္တပ္ႀကီးက မေကြးၿမိဳ႕ အျပင္သို႔ အေရာက္ေဖာက္၍ ေအာင္ျမင္စြာ ထြက္ႏိုင္ခဲ့ၾကသည္။ က်န္လမ္းခရီးကား ေခ်ာေမာေျပျပစ္၍ သြားေတာ့သည္။ လမ္းခရီးမွ လယ္သမားမ်ားလည္း ပူးေပါင္း ခ်ီတက္လာၾကရာ လယ္သမားႏွစ္ေသာင္းေက်ာ္အထိ ပါဝင္ခဲ့သည္။ အလုပ္သမား အေရးအခင္းသက္သက္တိုက္ပြဲသဏၭာန္ မဟုတ္ေတာ့ဘဲ အမ်ဳိးသားေရး လကၡဏာ ေဆာင္ေနေခ်ၿပီ။
တျပည္လံုးရိွ ေက်ာင္းသားမ်ား ပိုမိုဆူပြက္ လာၾကသည္။ ရန္ကုန္ရွိအတြင္းဝန္ရံုးကို ေက်ာင္းသားမ်ား ဝိုင္းဝန္းဆႏၵျပရာ ၿဗိတိသွ်တို႔၏ ျမင္းစီးပုလိပ္ မ်ားလက္္ခ်က္ျဖင့္ ေက်ာင္းသားေခါင္းေဆာင္ ဗိုလ္ေအာင္ေက်ာ္ က်ဆံုးခဲ့ရ၏။ ေက်ာင္းသားေက်ာင္းသူ (၂၀၀) ဒဏ္ရာရၾက၏။
မႏၱေလးတြင္ ၁၃၀၀ ျပည့္ အေရးေတာ္ပံုႏွစ္ပတ္လည္ အျဖစ္ ၁၉၃၉ခု၊ ေဖေဖာ္ဝါရီ (၁၀)ရက္ေန႔၌ ရဟန္းရွင္လူ (၂) သိန္းေက်ာ္ ဆႏၵျပၾက၏။ ထိုဆႏၵျပပြဲကို အုပ္စိုးသူမ်ား ပစ္ခတ္ၿဖိဳခဲြ၍ ရဟန္းေတာ္ (၇) ပါး၊ (၁၂) ႏွစ္အရြယ္ ေက်ာင္းသားေလး အပါအဝင္ ျပည္သူ (၁၇) ဦး က်ဆံုးခဲ့ျပန္သည္။
အက်ဳိးဆက္အားျဖင့္ ေဒါက္တာဗေမာ္ အမွဴးျပဳေသာ ညႊန္႔ေပါင္း အစိုးရ ျပဳတ္က်သြား၏။ ဦးပု အစိုးရ တက္လာသည္။ သို႔ေသာ္ အလုပ္သမား၊ လယ္ သမားႏွင့္ ျပည္သူ အသိန္းအသန္း၏ ဘဝကား ထူးျခား မလာခဲ့ေပ။ တို႔ဗမာအစည္းအရံုး သည္လည္း ကဲြသြားခဲ့၏။ တိုးတက္ေသာ ဆရာႀကီး သခင္ကိုယ္ေတာ္ မိႈင္းဂိုဏ္းႏွင့္ သခင္ထြန္းအုပ္-သခင္ဗစိန္ဂိုဏ္း ဟူ၍ ကဲြ၏။
အျခား ေအာင္ပဲြမခံလိုက္ရေသာ ကိစၥမ်ားနည္းတူ ၁၃၀၀ ျပည့္အေရးေတာ္ပံု ေအာင္ပြဲမရျခင္းက - ေနာက္ဆံုး ေအာင္ပြဲခံရန္ မွန္ကန္ေသာ ပါတီတရပ္၏ ေခါင္းေဆာင္မႈ လိုအပ္သည္ဟူေသာ အျမင္ကို ေရွ႕တန္းေရာက္ နယ္ခ်ဲ႕ ဆန္႔က်င္ေရးသမားမ်ားအား ေပးအပ္လိုက္၏။ ေရွးမဆြကပင္ နယ္ခ်ဲ႕ ထမ္းပိုးေအာက္မွ ရုန္းထြက္ ႏိုင္ရန္အတြက္ မ်ဳိးခ်စ္ျပည္ခ်စ္ ပုဂၢိဳလ္မ်ား အေနႏွင့္ ႀကိဳးပမ္းခဲ့ၾကပါ၏။ အႏုနည္း အၾကမ္းနည္း၊ နည္းမ်ဳိးစံုျဖင့္ လြတ္လမ္းကို ရွာေဖြ ၾက၏။ စူးစမ္းၾက၏။ ေနာက္ဆံုးတြင္ ေတာ္လွန္ေသာ ပညာတက္လူငယ္မ်ားက ေတာ္လွန္ေရး သေဘာတရားမ်ားကို အငမ္းမရ ရွာေဖြၾကရာမွ သူတို႔သည္ မာ့က္စ္ ဝါဒ၊ လီနင္ဝါဒကို ရွာေဖြ ေတြ႔ရွိသြားၾကျခင္း ျဖစ္သည္။
မာ့က္စ္၊ လီနင္ဝါဒ ကို ၁၉၃၇ ခုႏွစ္၊ တို႔ဗမာအစည္းအရံုး ျမင္းျခံညီလာခံတြင္ ဥကၠ႒သခင္ေလးေမာင္က ထည့္သြင္းေဟာၾကားခဲ့၏။ ၁၉၃၉ ခုႏွစ္၊ ေမာ္လၿမိဳင္ ညီလာခံတြင္ “ နယ္ခ်ဲ႕ဆန္႔က်င္ေရး၊ အမ်ဳိးသားလြတ္ေျမာက္ေရးႏွင့္ ဆုိရွယ္လစ္ ဘံုႏိုင္ငံ ထူေထာင္ေရးလမ္းစဥ္” ကိုပင္ ခ်မွတ္ႏိုင္ခဲ့သည္။
ဤသို႔ခ်မွတ္ႏိုင္ေလာက္ေအာင္ပင္ ထိုစဥ္က တျပည္လံုးတြင္ လက္ဝဲစာေပ ေလ့လာေရးမ်ား အပ်ံ႕အႏွံ႔ ေပၚေပါက္ေန၏။ ရန္ကုန္တြင္ နဂါးနီစာအုပ္ တိုက္၊ နယ္မ်ားတြင္ ေရာင္နီစာဖတ္အသင္း၊ လက္ဝဲစာဖတ္အသင္း ... စသည္ျဖင့္ အႏွံ႔အျပား ျဖစ္ေန၏။ မာ့က္စ္ဝါဒ ေလ့လာေရးအဖဲြ႔မ်ား ... ရန္ကုန္၊ ပဲခူး၊ ေတာင္ငူ၊ ပ်ဥ္းမနား၊ မႏၱေလး၊ စစ္ကိုင္း၊ ျမင္းျခံ၊ ျမစ္ဝကၽြန္းေပၚ၊ ထားဝယ္၊ ၿမိတ္ႏွင့္ အျခားခရိုင္မ်ားတြင္ ဖဲြ႔စည္းၿပီး ျဖစ္ေနၾကေလၿပီ။ ဤသို႔ျဖင့္ မာ့က္စ္ဝါဒ၊ လီနင္ဝါဒ သည္ ဗမာျပည္ႏုိင္ငံေရး သမိုင္းသစ္ကို ဖန္တီးလိုက္ေလရာ ၁၉၃၉ ခုႏွစ္တြင္ ဤေလ့လာေရး အစုမ်ားကို စုစည္း၍ ဗမာျပည္ကြန္ျမဴနစ္ပါတီ ေပၚထြက္ လာခဲ့ျခင္း ျဖစ္ေပသည္။ ပါတီစတင္ တည္ေထာင္သူမ်ားတြင္ ကိုဗဟိန္းသည္ ေက်ာင္းသားစည္းရံုးေရး အတြက္ တာဝန္ယူၿပီး ပါတီ၏ အေထြေထြ အတြင္းေရး မွဴးမွာ သခင္ေအာင္ဆန္း ျဖစ္သည္။
သခင္ေအာင္ဆန္းကား ဗမာျပည္ကြန္ျမဴနစ္ပါတီကို တည္ေထာင္သူ တဦးလည္းျဖစ္၊ ပါတီ၏ ပထမဆံုးေသာ အေထြေထြ အတြင္းေရးမွဴး တာဝန္ ကိုယူခဲ့ ရသူလည္း ျဖစ္သည္။ ၄င္းအျပင္ သူ႔ကို ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္ ပထမဆံုး လက္နက္ကိုင္ေခတ္မီ အမ်ဳိးသားတပ္မေတာ္ကို ထူေထာင္သူ တဦးအျဖစ္လည္း အသိအမွတ္ ျပဳဖို႔လည္း လိုေပသည္။
ကိုဗဟိန္းသည္ ၁၉၃၈ ခုႏွစ္၊ သူ ေက်ာင္းသားဥကၠ႒ ျဖစ္စဥ္ကပင္ ဗကသ ေႂကြးေၾကာ္သံ “ မ်ဳိးညႊန္႔မဂၢဇင္း” အယ္ဒီတာခ်ဳပ္ လုပ္၍ ေက်ာင္း သားမ်ားကို ႏိုင္ငံေရး ပညာေပး ခဲ့သူျဖစ္၏။ ယခုပါတီ၏ ေက်ာင္းသားစည္းရံုးေရး တာဝန္ခံ ျဖစ္လာေသာအခါ တဆင့္တိုး၍ လုပ္ခဲ့၏။ ဗကသညီလာခံ တက္ ရန္ေရာက္ရွိလာေသာ အနယ္နယ္ အရပ္ရပ္မွ ေက်ာင္းသားမ်ားကို မာ့က္စ္ဝါဒ သင္တန္းမ်ားေပးခဲ့၏။ ပါတီေခါင္းေဆာင္မ်ား ျဖစ္ၾကေသာ ကိုဗဟိန္းႏွင့္ ရဲေဘာ္ ဂိုရွယ္တို႔က “ ဓနရွင္ခရီးစဥ္သေဘာတရား” ႏွင့္ “ မာ့က္စ္ေဘာဂေဗဒ” ... တို႔ကိုပို႔ခ်ခဲ့၏။


ဖက္ဆစ္ဂ်ပန္ ေတာ္လွန္ေရးကာလ

ဗမာျပည္တြင္ ကြန္ျမဴနစ္ပါတီတရပ္ ထူေထာင္လိုက္ႏိုင္ျခင္းသည္ နယ္ခ်ဲ႕လက္ေအာက္မွ လြတ္ေျမာက္လိုေသာ ျပည္သူမ်ား အခြင့္အခါ ေကာင္းယူ ႏိုင္ရန္ လက္မတင္ အခ်ိန္မီရံုေလး ျဖစ္ေနသည္။
ထိုအခ်ိန္တြင္ ဒုတိယကမၻာစစ္၏ ေရွ႕ေျပးေျခလွမ္းမ်ား အျဖစ္ နာဇီ ဂ်ာမဏီက ဥေရာပတြင္ ေမႊေနၿပီ ျဖစ္သည္။
“ အဂၤလိပ္အခက္-ဗမာ့အခ်က္” ကာလကား ေရာက္ခဲ့ေခ်ၿပီ။ သို႔ေသာ္ မည္သည့္အခ်က္ ယူရမည္နည္း ဟူေသာေနရာ၌ မတူဘဲ ျဖစ္လာၾကသည္။ ျမန္မာျပည္ရွိ ႏိုင္ငံေရးသမားမ်ားၾကားတြင္ လမ္းစဥ္-၃-ခု ခဲြထြက္လာသည္။ ပထမလမ္းစဥ္ကို ကိုယ္စားျပဳသူအစုက ဗမာျပည္ လြတ္လပ္ေရးရဖို႔ မည္သူႏွင့္ မဆို ေပါင္းမည္ဟု ေျပာၾက၏။ (ေနာက္ေတာ့ ဂ်ပန္ႏွင့္ ေပါင္းျဖစ္သြားၾကသည္။) ဒုတိယ လမ္းစဥ္သမားမ်ားက လြတ္လပ္ေရးရဖို႔ မည္သူ႔မွ မယံုစားရ။ ဂ်ပန္ေရာ၊အဂၤလိပ္ ပါ စစ္မ်က္ႏွာ ႏွစ္ဖက္ဖြင့္ရမည္ ... ဆို၏။ တတိယအုပ္စုကမူ ဆိုဗီယက္ ျပည္ေထာင္စုကို ဂ်ာမန္ဖက္ဆစ္မ်ား ဝင္ေရာက္ တိုက္ခိုက္သည့္ အခ်ိန္မွစ၍ ကမၻာ စစ္ရဲ႕လကၡဏာ ေျပာင္းသြားၿပီး၊ အဂၤလိပ္ နယ္ခ်ဲ႕သမားကို ဖက္ဆစ္တိုက္ဖ်က္ေရးအတြက္ မဟာမိတ္အျဖစ္ ထားႏိုင္သည္ ... ဟု ယူဆၾက၏။ ထိုအစုတြင္ သခင္ စိုး၊ သခင္သန္းထြန္း၊ သခင္ဗိုလ္၊ သခင္ေက်ာ္စိန္ႏွင့္ သခင္တင္ေမာင္ႀကီး တို႔ပါဝင္၏။
ကိုဗဟိန္းသည္ ဒုတိယလမ္းစဥ္သမား ျဖစ္၏။ သူတို႔က ... “ ဆိုဗီယက္ယူနီယံ လုပ္တာမွန္တယ္။ ဒါေပမဲ့ ဗမာျပည္မွာက်ေတာ့ အဂၤလိပ္တို႔က က်ဳပ္တို႔ကို မဟာမိတ္ျပဳခြင့္ မေပးဘူး။ လြတ္လပ္ေရးေပးရင္ ခင္ဗ်ားတို႔နဲ႔ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မယ္ေျပာတာ လက္မခံဘူး။ သခင္ေတြကို သိမ္းၾကံဳးဖမ္းၿပီး ေထာင္ ခ်ထားတယ္။ ဒါေၾကာင့္ သူတို႔ကို မေထာက္ခံရံုမက ျပည္တြင္းစစ္ လုပ္ရမယ္။ စစ္မ်က္ႏွာ ႏွစ္ဖက္ဖြင့္ၾကစို႔ ...” ဟူ၍ တင္ျပၾကသည္။ သို႔ေသာ္ စစ္မ်က္ႏွာ ႏွစ္ ဖက္ဖြင့္ရန္ မိမိတို႔တြင္ လံုေလာက္ေသာ အင္အားမရွိသည္ကို သူတုိ႔ သတိမထားၾက ... သူတို႔ ေျပာၾကသည့္ အခ်က္အခ်ဳိ႕ မွာ မွန္ပါ၏။ ထုိအခ်ိန္က သခင္ေတာ္ ေတာ္မ်ားမ်ားသည္ ေထာင္ခ်ခံေနရ၏။ ကိုဗဟိန္းဆို စစ္မျဖစ္ခင္က မေကြးေထာင္၊ အင္းစိန္ေထာင္ တို႔တြင္ ေနခဲ့ရ၏။ ဖက္ဆစ္ဂ်ပန္ပါ စစ္ထဲဝင္လာ၍ အဂၤလိပ္ အစိုးရမင္းမ်ား ေျပးခါနီးတြင္ အဖမ္းခံရျပန္ကာ ေထာင္အမ်ဳိးမ်ဳိးေျပာင္းၿပီး ဒုကၡခံေနရသူ ျဖစ္၏။
ဂ်ပန္မ်ား ျမန္မာျပည္ အတြင္းဝင္လာ၍ မၾကာမီ ပထမလမ္းစဥ္သမားမ်ား ေက်ာခ်မွ ဓားျပမွန္း သိကုန္ၾက၏။
ကိုဗဟိန္းတို႔ ဒုတိယလမ္းစဥ္ သမားမ်ားမွာမူ - လုပ္ရင္းကိုင္ရင္းမွ တတိယလမ္းစဥ္ မွန္ကန္ေၾကာင္း လက္ခံလာၾက၏။ ဤသို႔ျဖင့္ ေပါင္းစည္းမိ ၾကေတာ့၏။
ဗမာျပည္ကြန္ျမဳနစ္ပါတီသည္ တည္ေထာင္စဥ္ကတည္းက လ်ိဳ႕ ဝွက္ေျမေအာက္ပါတီ ျဖစ္၏။ လမ္းစဥ္ (၃)ခု ကဲြၾကေသာအခါ ပါတီထဲတြင္ အေတြး အေခၚအရ၊ ႏိုင္ငံေရးအရ၊ စည္းရံုးေရးအရ၊ ဖရိုဖရဲ ျဖစ္ကုန္ရာ တဖက္တြင္ ကြန္ျမဴနစ္ပါတီကို ျပန္လည္စုစည္းဖို႔ လိုေန၏။ ၁၉၄၂ ခုႏွစ္တြင္ ထုိလုပ္ငန္းကို သခင္ စိုး၊ သခင္သန္းထြန္း၊ သခင္ဗဟိန္း တို႔ပင္ ေအာင္ျမင္စြာ တာဝန္ယူလုပ္ေဆာင္ခဲ့၏။
ဂ်ပန္ေတာ္လွန္ေရး လက္နက္ကိုင္တိုက္ပြဲအတြက္ ျပင္ဆင္မႈမ်ား အႏွံ႔အျပား လုပ္ခဲ့ၾကရာတြင္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းက သူ၏ ဘီဒီေအ ထဲတြင္ ကြန္ ျမဴနစ္မ်ားကို စည္းရံုးလုပ္ေဆာင္ခြင့္ ေပးထား၏။ သခင္စိုးႏွင့္ လွဴိ႕ ဝွက္ေတြ႔ဆံု ေဆြးေႏြးညႇိႏႈိင္းမႈမ်ား လုပ္ခဲ့၏။ သခင္သန္းထြန္းက ဂ်ပန္ဝန္ႀကီး ဘဝႏွင့္ ရန္ကုန္ တြင္ ဗဟိုဌာနခ်ဳပ္ ျပဳလုပ္၍ တျပည္လံုးဆက္သြယ္ ေရွ႕ေဆာင္သည္။ အိႏိၵယရွိ မဟာမိတ္ စစ္ဌာနခ်ဳပ္ႏွင့္ လွဴိ႕ ဝွက္စြာဆက္သြယ္၍ ႏိုင္ငံျခား ဆက္သြယ္ေရး လုပ္ငန္းမ်ားကို ခ်ဳပ္ကိုင္ေဆာင္ရြက္သည္။ သခင္စိုးက ျမစ္ဝကၽြန္းေပၚမွ ရန္ကုန္သို႔ လိုအပ္သလိုတက္လာ၍ လုပ္ငန္းမ်ားကို စစ္ေဆးေရွ႕ေဆာင္သည္။
ကိုဗဟိန္းကမူ ခပ္ေစာေစာကတည္းက အင္းယားကန္စြန္းရွိ ႏိုင္ငံျခားေရးဌာန “ အိမ္ျဖဴ” တြင္၊ စည္းစိမ္ရိွရွိ “ ႏွပ္” မေနအားဘဲ၊ ေျမလွ်ဳိးသြားခဲ့ၿပီ ျဖစ္သည္။ အႏုအလွေတြၾကား ၿငိမ့္၍ မေနႏိုင္ေတာ့ေပ။
အဝတ္အစားကို သပ္သပ္ရပ္ရပ္ ဝတ္တက္သူ...
သန္႔ရွင္းစြာ ေနတက္သူ...
ဘန္ေကာက္လံုခ်ည္ အျပာေရာင္ကိုႀကိဳက္၍ ဂီတကိုခ်စ္သူ...
စာေပ၌ ေမြ႔ေလ်ာ္သူ...
ယဥ္ေက်းသိမ္ေမြ႔သူ...
တဖက္ႏွင့္ တဖက္ အျပန္အလွန္ ပုတ္ခတ္၍ျပင္းျပင္းထန္ထန္ အႀကိတ္အနယ္ ေျပာဆို စြပ္စဲြေနေသာ အစည္းအေဝး မ်ား
၌ပင္ ျပံဳးျပံဳးကေလးနားေထာင္ေနတတ္သူ...။
ထို“သူ”ကိုဗဟိန္းသည္ ယခုေတာ့ ေတာင္ငူခရိုင္တြင္ ဌာနခ်ဳပ္ဖြင့္ၿပီး ပဲခူး-ေတာင္ငူေဒသမ်ားအတြင္း ဂ်ပန္ကို လက္နက္ကိုင္ၿပီး တိုက္ေရးအတြက္ ျပင္ဆင္မႈ လုပ္ငန္းမ်ားကို ဦးစီးလုပ္ကိုင္ ေနေပၿပီ။
ဤသို႔ျဖင့္ ၁၉၄၅ ခု၊ မတ္လထဲတြင္ ပဲခူးရိုးမစခန္းႀကီးသည္ ေတာ္လွန္ေရးအတြက္ အသင့္ ျဖစ္ခဲ့ေလၿပီ။ ထိုစခန္းႀကိီးကို အုပ္ခ်ဳပ္ ေရွ႕ေဆာင္ေနသူ မွာ သခင္သန္းထြန္း ျဖစ္သည္။ သူသည္ တျပည္လံုး ဂ်ပန္ကိုေတာ္လွန္ရာတြင္ ႏိုင္ငံျခား ဆက္သြယ္ေရး တာဝန္ခံလည္း ျဖစ္သည္။
ပဲခူးရိုးမ ေအာက္စခန္းကား ျခင္မ်ားေပါမ်ားလွ၏။ ညညျခင္ေထာင္ မရွိလွ်င္ အိပ္၍မရ၊ ထိုင္ေနၾကရ၏။ ျခင္ေတြျမည္ရာ ေအာက္စခန္းသည္ ေတာင္ငူ တနယ္လံုး ေျပာက္က်ားတပ္မ်ားကို ဦးစီး၍ ဂ်ပန္ကို တိုက္ခိုက္ေနေသာ ကိုဗဟိန္း၏ စခန္း ျဖစ္ေပသည္။ ထိုစခန္းသို႔ အိႏိၵယမွ မဟာမိတ္ေလယာဥ္ကို စီးကာ ေလထီးျဖင့္ ဆင္း၍ေရာက္လာေသာ ဗိုလ္မွဴးခ်စ္ေကာင္းက သူ၏ “ အႏွစ္ႏွစ္ဆယ္” စာအုပ္တြင္ ဤသို႔ေဖာ္ျပထား၏။
“ ကိုဗဟိန္း၏ ဤအခါက အလုပ္ႏွင့္ သူ၏ရုပ္ရည္သည္ လံုးဝဟပ္၍မရ။ သူ၏အလုပ္က တိုက္ေရးခိုက္ေရး၊ ပစ္ေရးခတ္ေရး၊ သတ္ေရးျဖတ္ေရး၊ ခ်ေရးေဆာ္ေရး၊ သူ႔ရုပ္ရည္က ပိန္ပိန္ပါးပါး၊ ျဖဴျဖဴေဖြးေဖြး၊ သိမ္ေမြ႔ႏူးည့ံေသာရုပ္ရည္၊ ယင္းသို႔ေသာ မင္းသားရုပ္ျဖင့္ သူပုန္ အလုပ္ကို ပင္ပန္းစြာ လုပ္ေနသည္ကို ေတြ႔ရသည္...”
ဖက္ဆစ္ေတာ္လွန္ေရးတိုက္ပဲြမ်ားတြင္ ကြန္ျမဴနစ္ပါတီ၏ ေခါင္းေဆာင္မႈျဖင့္ ကိုဗဟိန္း၊ သခင္သန္းေဖတို႔ဦးစီးေသာ “ ရဲေခါင္ေျပာက္က်ားမ်ား” သည္ ဂ်ပန္မ်ားကို လက္သံေျပာင္ေျပာင္ႏွင့္ အႀကီးအက်ယ္ ေခ်မႈန္း ႏိုင္ခဲ့၏။ ထြန္းေျပာင္ေသာေအာင္ပြဲမ်ားကို ရရွိခဲ့ၾက၏။
၁၉၄၅ ခု၊ မတ္လ(၂၇)ရက္ေန႔မွ စတင္ေသာ ဖက္ဆစ္ေတာ္လွန္ေရး အင္အားမ်ားကို ၾကည့္လွ်င္ ဗမာ့ကာကြယ္ေရးတပ္မေတာ္ (B.D.A) သည္ အင္အား ၃၀၀၀ မွ သံုး-ေလးလ အတြင္း အင္အား ၂၀,၀၀၀ ေက်ာ္ျဖစ္လာ၏။ ကြန္ျမဴနစ္ပါတီမွ တိုက္ရိုက္ကိုင္တိုက္ေသာ ေျပာက္က်ားတပ္အင္အားမွာ ၁၀,၀၀၀ ေက်ာ္၏။ ေမာင့္ဘက္တန္ အစီရင္ခံစာအရ “ ဗမာျပည္တြင္ ဂ်ပန္ဖက္ဆစ္မ်ား ေသေၾကခဲ့ရသည့္ အေရအတြက္ ၆၀ ရာခိုင္ႏႈန္းသည္ “ ဗမာမ်ဳိးခ်စ္ေျပာက္က်ား” မ်ား၏ လက္ခ်က္ေၾကာင့္ ျဖစ္သည္...” ဟု ေဖာ္ျပထားသည္။
“ ဗမာမ်ဳိးခ်စ္ေျပာက္က်ား” မ်ားဟု ဆိုရာတြင္ ကိုဗဟိန္းတို႔၏ “ ရဲေခါင္ေျပာက္က်ား” မ်ားသည္ အဓိကျဖစ္၏။ သူကားေပ်ာ႔လွ်င္ဖေယာင္း၊ မာလွ်င္သံေခ်ာင္း ဆိုေသာလူစားတည္း။


ေနသူရိန္ေခတ္(သို႔မဟုတ္)ဆန္းႏွင့္သန္း ေခတ္

ဂ်ပန္ေတာ္လွန္ေရးေအာင္ပဲြခံၿပီးေနာက္ သခင္သန္းထြန္းက ရန္ကုန္သို႔ေစာ၍ ျပန္ေရာက္ရာ ဂ်ပန္ေခတ္ ဝန္ႀကီးလုပ္စဥ္က ေနခဲ့ေသာ အိမ္မွာပင္ ေန၏။ သခင္သန္းထြန္းႏွင့္ အတူ ကိုဗဟိန္း၊ ဗိုလ္မွဴးခ်စ္ေကာင္းႏွင့္ အျခားရဲေဘာ္မ်ား လည္းရွိၾက၏။ မၾကာမီ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္း ျပန္ေရာက္လာရာ သခင္သန္း ထြန္းႏွင့္ အတူလာေန၏။ ေနာက္ေဒၚခင္ၾကည္ ေရာက္လာမွ အိမ္ေျပာင္း၍သြားခဲ့၏။
လြတ္လပ္ေရးအႀကိဳေခတ္ (သို႔မဟုတ္) ေနသူရိန္ေခတ္ကို “ ဆန္းႏွင့္သန္း” ေခတ္ဟူ၍ ေခၚ ၾက၏။ အေနာက္ႏိုင္ငံ သတင္းစာႀကီးမ်ားက ဗမာျပည္တြင္ “ဆန္းႏွင့္သန္း” ဟု ေရးၾက၏။
၁၉၄၅ ခု၊ စက္တင္ဘာလတြင္ ခ်ဳပ္ဆိုခဲ့ေသာ ကႏီၵစာခ်ဳပ္အရ ဗမာ့တပ္မေတာ္ကို ဗမာစစ္တပ္(ဘားမားရိုင္ဖယ္) အျဖစ္ ေျပာင္း၍ ဖဲြ႔စည္း လုိက္ေသာအခါ တပ္ထဲမွ ကြန္ျမဴနစ္ပါတီဝင္ တပ္မွဴးတပ္သားအခ်ဳိ႕ တပ္ထဲတြင္ ဆက္လက္အမႈ မထမ္းၾကေတာ့ဘဲ ပါတီလုပ္ငန္းမ်ားတြင္ အခ်ိန္ျပည့္ ဝင္လုပ္ ၾကသည္။
ထိုစဥ္က ကိုဗဟိန္းႏွင့္ ဗုိလ္မွဴးခ်စ္ေကာင္းတို႔သည္ ေျမႏုလမ္းမွာေနခဲ့၏။ ပထမဆံုး ‘ျပည္သူ႔အာဏာဂ်ယ္နယ္’ ထုတ္ႏုိင္ေရးအတြက္ သူတို႔သည္ေငြရွာၾက၏။ ေဆာင္းပါးမ်ားကို သူတို႔ပင္ ေရးၾက၏။ စာပံုႏွိပ္ၿပီး စာရြက္မ်ားကို သူတို႔ပင္ေခါက္၏။ ထို႔ေနာက္ ဂ်ာနယ္မ်ားကို လက္တြင္ပုိက္္ၿပီး ေဂၚႏွင့္ေအာ္ကာ တအိမ္တက္ဆင္း သူတို႔ပင္ ေလွ်ာက္၍ေရာင္းၾကေလသည္။ ကိုဗဟိန္းသည္ “ျပည္သူ႔အာဏာ” ဂ်ာနယ္၏ အယ္ဒီတာခ်ဳပ္ျဖစ္လာသည္။ သူတို႔၏ ႀကိဳးပမ္းခ်က္မ်ားျဖင့္ ၁၉၄၅ ခု၊ စက္တင္ဘာ (၂၉) ရက္ေန႔တြင္ ‘ျပည္သူ႔အာဏာ’ စ၍ ထြက္ခဲ့၏။
'ဆန္းႏွင့္သန္း' ေခတ္ကား ေပ်ာ္စရာႀကီးပင္ျဖစ္၏ ။ အျပည္လံုး တက္ညီလက္ညီ လုပ္ၾကကိုင္ၾကသည္မွာ အားရစရာႀကီးျဖစ္၏ ။ လူတိုင္းလူတိုင္း ကိုယ္ေရးကိုယ္တာေတြကို ေဘးဖယ္ထားၾကၿပီး လြတ္လပ္ေရး အတြက္သာ အားသြန္၍ ႀကီဳးပမ္းၾက၏ ။ ကိုယ္က်ဳိးစြန္႔ၾက၏ ။ အနာခံၾက၏။ ဒါေတြကိုပင္ အရသာျဖစ္ၾက ပီတိျဖစ္ၾက၏။
ထို႔ေၾကာင့္ပင္ ၁၉၄၅ ခုႏွစ္ အကုန္၊ အလယ္ပစၥယံတြင္ ဖဆပလ၊ ညီလာခံႀကီး ျပဳလုပ္ေသာအခါ၌ တခဲနက္ေသာ လူထုႀကီးမွာ သိန္းခ်ီ၍ တက္လာၾကၿပီး အမ်ဳိးသမီးမ်ားသည္ လြတ္လပ္ေရး ရန္ပံုေငြအတြက္ မိမိတို႔ကိုယ္တြင္ အျမတ္တႏိုး၀တ္ဆင္ထားေသာ ေရႊ၊ ေငြ၊ ရတနာမ်ားကို ခၽြတ္၍ ရက္ရက္ေရာေရာလွဴခဲ့ၾကသည္။
ဤသို႔ တျပည္လံုး ညီညီညြတ္ညြတ္ စုစုစီးစီးနွင့္ ႏွစ္ေထာင္းအားရစရာ ေကာင္းေလာက္ေအာင္ လြတ္လပ္ေရးအတြက္ ႀကိဳးပမ္းေနၾကစဥ္ ကိုဗဟိန္း၏ ႏွလံုးေရာဂါမွာ စိုးရိမ္စရာေကာင္းေသာ အေျခအေနသို႔ ေရာက္ေနခဲ့ၿပီျဖစ္ေသာ္လည္း စိတ္ေဆာင္ေနသျဖင့္ အလုပ္ကို တက္တက္ၾကြၾကြ လုပ္ကိုင္ဆဲပင္ ရွိေသး၏။
သူသည္ ကြန္ျမဴနစ္ပါတီ သဘာပတိျဖစ္၍ လက္၀ဲညီညြတ္ေရးႏွင့္ အမ်ဳိးသားညီညြတ္ေရးတို႔ကို အစဥ္တစိုက္ ႀကိဳးပမ္းခဲ့ေလသည္။ သူ႔က္ို ကြန္ျမဴနစ္ပါတီ၀င္မ်ား ကသာမက အျခားလက္၀ဲအင္အားစုမ်ားႏွင့္ အမ်ိဳးသားအင္အားစုမ်ားကပင္ ခ်စ္ခင္ေလးစားၾက၏။
ပုဂၢိဳလ္ေရးအရ သခင္သန္းထြန္းက သူ႔ကို အေတာ္ခင္မင္၏။ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းက ယံုၾကည္အားထား၏။ သူ တပ္မွထြက္ၿပီး ႏိုင္ငံေရးေလာကသို႔ ေျခစံုပစ္၀င္မည္ ပိုင္းျဖတ္ေသာအခါ တပ္ထဲတြင္ စိတ္မခ်ရသူတခ်ဳို႕ ရွိ၍ တပ္ကိုကိုင္ရန္ ကြန္ျမဴနစ္ပါတီမွ ကိုဗဟိန္းကို ေတာင္း၏။ ပါတီက ပါတီလုပ္ငန္းမ်ားအတြက္ မေပးႏိုင္ခဲ့ေခ်။
ဂ်ပန္ကို ေတာ္လွန္ကာနီးအခ်ိန္က ကြန္ျမဴနစ္ပါတီနွင့္ ျပည္သူ႔အေရးေတာ္ပံုပါတီ (ဆိုရွယ္လစ္) တို႔သည္ ေတာ္လွန္ေရးတပ္ဦးအမည္ႏွင့္ တဖြဲ႔တည္း ေပါင္း၍ ဖြဲ႔စည္းခဲ့ၾက၏။ ထို႔ေနာက္ ႏွစ္ဖြဲ႔ျပန္၍ ျဖစ္သြားၾကျပန္ရာ ၎တို႔ တဖြဲ႔တည္း ျပန္လည္ျဖစ္ေျမာက္ေရး အတြက္ ကိုဗဟိန္းသည္ အတတ္ႏိုင္ဆံုး ႀကိဳးစားေလသည္။ ကိုဗဟိန္း၏ ေျမနုလမ္းအိမ္မွာ ကြန္ျမဴနစ္နွင့္ ဆိုရွယ္လစ္ ေခါင္းေဆာင္မ်ား ေစ့စပ္ရာ ေဂဟာျဖစ္ေန၏။ ေအာင္ျမင္မႈကား မရ ---
ဤအထဲ ကြန္ျမဴနစ္ပါတီတြင္း ကြဲအက္မႈက ျဖစ္လာျပန္၏။ ရဲေဘာ္မ်ားအေနႏွင့္ သူတို႔ အယံုၾကည္ဆံုး၊ အားအထားဆံုး၊ ခ်စ္ျမတ္ႏိုးဆံုး ပါတီကြဲမည္ကို မလိုလားၾကေပ။ ပါတီကြဲမႈေၾကာင့္ ေနာင္အခါတြင္ တိုင္းျပည္၌ ဆက္၍ ဆက္၍ ျဖစ္လာမည့္ အႏၱရာယ္မ်ားကိုလည္း စိုးရိမ္မိၾကသည္။ ကိုဗဟိန္းကိုပင္ အားကိုးၾက၏။ ကြဲရန္ ဆံုးျဖတ္ၿပီးသည့္ အခ်ိန္္အထိ အားမေလွ်ာ့ၾက။ သခင္စိုးႀကီးကို ကိုဗဟိန္း၏ အိမ္သို႔ မရမက ေခၚလာ၏။ သူတို႔ႏွစ္ေယာက္ စကားေျပာလိုက္သည္မွာ ညသန္းေကာင္ တိုင္သည္အထိျဖစ္၏။ ကိုဗဟိန္းက မ်ားမ်ားေျပာ၏။ ေနာက္ဆံုးတြင္ အေတာ္ ေျပေျပလည္လည္ ျဖစ္လာၾက၏။ ေခၚလာသူမ်ား အားတက္ၾကရ၏။ ရယ္ႏိုင္ ေမာႏိုင္ ျဖစ္လာၾက၏။ သခင္စိုးကို ျပန္ပို႔သည္အထိ အဆင္ေျပေန၏။
သို႔ေသာ္ သိၾကသည့္အတိုင္းပင္ ခုတမ်ဳိး ခုတမ်ဳိး ျဖစ္တတ္သည့္ သခင္စိုးတို႔က ခြဲထြက္ၾက၏။ ကိုဗဟိန္းလည္း မတတ္ႏိုင္ေတာ့ေပ။ အက်ိဳးဆက္ကေတာ့ သူ႔ေရာဂါမွာ ပို၍ ဆိုးလာခဲ့၏။ သူ႔ကို ပါတီမွလည္းေကာင္း၊ သူ ဥကၠ႒ လုပ္ေနေသာ အလုပ္သမား သမဂၢမွလည္းေကာင္း၊ အနားယူခြင့္ ေပးထားရေတာ့၏။ သူသည္ အနားယူရင္းကေန ဂိုဏ္းဂဏ ၀ါဒကို တိုက္ဖ်က္ေသာ စာတမ္းမ်ားကို ေရးေသး၏။ သူ႔ေရာဂါမွာ ပို ပိုဆိုးလာ၍ သူ႔မိဘရပ္ထံ မႏၱေလးသို႔ျပန္ၿပီး အနားယူ ေဆးကုေနရ၏။ မႏၱေလးတြင္မူ ေရာဂါ သက္သာလာေသး၏။
ထိုအခ်ိန္က သူစိတ္လႈပ္ရွားမည္စိုး၍ သူ႔ကိုဘာသတင္းစာမွ ေပးမမဖတ္၊ သို႔ေသာ္ တေန႔တြင္ ပစၥည္း ထုပ္လာေသာ သတင္းစာစကၠဴစ ကေလးကို သူကိုင္ၾကည့္မိရာက ဖဆပလ ထဲမွ ကြန္ျမဴနစ္ပါတီကို ထုတ္ပစ္ေၾကာင္း သတင္းကို သြားေတြ႔၏။ ထိုအခါမွ စ၍ သူ၏ ေရာဂါမွာ အတက္ဖက္သို႔သာ သြားေနခဲ့ရာ ေနာက္ဆံုး ကြယ္လြန္သည္အထိ ျဖစ္ေတာ့၏။
သူသည္ ေနာက္ဆံုးအခ်ိန္ထိပင္ စည္းလံုးညီညြတ္ေရး အတြက္ စဥ္းစား ေတြးေခၚေနေပလိမ့္မည္။ ႀကိဳးလည္းႀကိဳးစားခဲ့သည္။ လံုးလည္း လံုးပမ္းခဲ့သည္။ သူ႔ ရည္္မွန္းခ်က္အတိုင္း ျဖစ္မလာသည္ကေတာ့ သူ႔အတြက္ေသာ္လည္းေကာင္း၊ တိုင္းျပည္ အတြက္ေသာ္လည္းေကာင္း၊ ေၾကကြဲရင္နင့္စရာမ်ား ျဖစ္ဖို႔ ဖန္လာသည္ဟုသာ ေျပာရပါေတာ့မည္။
၁၉၄၆ခု၊ ႏို၀င္ဘာ(၂၀) ရက္ေန႔တြင္ သူ ကြယ္လြန္ခဲ့ၿပီ။ “သူကား တကယ့္ညီညြတ္ေရး ဗိသူကာပင္ ျဖစ္ေလသည္ ”....ဟု ဗိုလ္မွဴးခ်စ္ေကာင္းက မွတ္ခ်က္ျပဳခဲ့သည္။


“နိဂံုး”

သမိုင္းတြင္ “ႏိုင္လွ်င္ အာဇာနည္၊ ရႈံးလွ်င္ သစၥာေဖါက္” အျဖစ္ မွတ္တမ္းတင္ျခင္း ခံရေလ့ရွိ၏။ ဖဆပလ တြင္ ဆိုရွယ္လစ္မ်ား အာဏာရလာခ်ိန္မွ စ၍ ဤသေဘာမ်ဳိးေတြ႔ရ၏။ ေတာ္လွန္ေရးေကာင္စီေခတ္၊ မဆလ ေခတ္တြင္ ပို၍ ထင္ရွား၏။ န၀တ/နအဖ ေခတ္တြင္မူ “တပ္မေတာ္ႏွင့္ အမ်ဳိးသားႏိုင္ငံေရး ဦးေဆာင္မႈ အခန္းက႑ ...” ဆိုၿပီး မိမိကိုယ္ကို အထြတ္အထိပ္ ေနရာသို႔ တြန္းတင္လိုက္၏။ သို႔ေသာ္ သမိုင္းတင္သည္၊ သမိုင္းေရးသည္ ဆိုရာမွာ မိမိအာဏာ ရခ်ိန္တြင္ မိမိပိုင္ စာနယ္ဇင္း၊ ေရဒီယို၊ ရုပ္ျမင္သံၾကားတုိ႔ကို အသံုးခ်ၿပီး အာေဘာ္လႊင့္ထုတ္လိုက္ရံုနွင့္ ၿပီးသည့္ကိစၥ မဟုတ္ေခ်။ ယာယီ အခ်င္းအရာသာ ျဖစ္သည္ကို သူတို႔ မသိ။
ေခတ္သစ္ ျမန္မာသမိုင္းတြင္ ဗမာျပည္ကြန္ျမဴနစ္ပါတီ၏ အခန္းက႑သည္ ေဖ်ာက္ဖ်က္၍ မရေသာ ကိစၥျဖစ္၏။ ထိုအခါ အုပ္စိုးသူမ်ားက ေယာင္၀ါးကုန္ေအာင္ လုပ္ၾက၏။ တခါတရံ ေျပာင္းျပန္ျဖစ္ေအာင္ လုပ္၏။ အျဖဴေရာင္ကို အနက္ဆိုးျခင္း၊ ေဖ်ာက္ဖ်က္ျခင္း၊ ေငြမင္သုတ္ျခင္း ...စသည့္ လုပ္ေဆာင္ခ်က္မ်ားကား အမွန္တရားကို ရင္မဆိုင္ရဲေသာေၾကာင့္ မဟုတ္ပါေလာ။
ဗမာျပည္ကြန္ျမဴနစ္ပါတီ၏ ေခါင္းေဆာင္မ်ားကိုလည္း ရစရာမရွိေအာင္ ပံုဖ်က္ၾက၏။ တဦးစီ ေကာင္းမႈမွန္သမွ်ကို အသိအမွတ္ ျပဳဖို႔ဆိုသည္ ...ေ၀းစြ။ အတၳဳပၸတၱိ အေၾကာင္းခ်င္းရာ တခုထဲ နာမည္ပါသြားလွ်င္ပင္ အလြတ္မခံ။ ေငြမင္သုတ္ျခင္း၊ ေဆးနက္ဆိုးျခင္းမ်ား လုပ္ေနၾကရ၏။ ဤမွ်အထိ ေၾကာက္လန္႔တၾကား ျဖစ္ေနၾကေခ်သည္။ သို႔ေသာ္ ပါတီႏွင့္ေခါင္းေဆာင္မ်ားကို တိုက္ခိုက္ပံုဖ်က္ေသာ စာအုပ္စာတမ္းမ်ားထဲတြင္ကား ...ဤနာမည္မ်ားကို ေဖါေဖါသီသီ သံုးခြင့္ျပဳထား၏။
ကိုဗဟိန္းကိုမူကား ရွိခဲ့ဖူးသည္ဆိုေသာအခ်က္ပင္ ျပည္သူေတြကို သိေစခ်င္ပံုမေပၚ။ အဓိကအားျဖင့္ လ်စ္လ်ဴရႈသည့္နည္းနာႏွင့္ ေဖ်ာက္ဖ်က္ထား ၏။ မတတ္သာသည့္အခါ ေသာေကာေရာေကာထဲ ထည့္လိုက္၏။
သို႔ေသာ္ 'ဗဟိန္း' ဆိုေသာ နာမည္သည္ ျပည္သူတို႔ၾကားတြင္ အေတာ္ 'ဟိန္း' ၏။ ပညာတတ္လူငယ္၊ ေက်ာင္းသားမ်ား၊ တိုးတက္သူ လူငယ္မ်ားၾကားတြင္ အတုယူစရာ 'သေကၤတ' အျဖစ္ က်န္ရစ္၏။ သူ႔ကို အားက်ျခင္း၊ သူ႔လို ျပည္သူတို႔၏ 'မ်က္ရႈ' 'ရင္ႏွစ္သည္းျခာ' ျဖစ္လိုၾက၏။ 'ဟိန္း' ပါေသာ နာမည္ မွည့္ေခၚ ျခင္းသည္ လူငယ္မ်ားၾကား ေခတ္စား၏။
သူသည္ စစ္ကိုင္းေက်ာင္းသားမ်ား နယ္ခ်ဲ႕ ဆန္႔က်င္ေရး သပိတ္ေမွာက္ရာတြင္ ပါ၀င္ရန္ မႏၱေလးမွ ဆင္း၍ စည္းရုံးသျဖင့္ ေက်ာင္းအုပ္ႀကီး အီးစီေဒါင္းက ဘြိဳင္းေကာက္ေက်ာင္းသားမ်ားအား အရိုက္ခိုင္းခဲ့၏။ ေနာင္ ျမဴမင္းႀကီး ျဖစ္လာမည့္ ဗိုလ္မွဴးႀကီးထြန္းစိန္ အပါအ၀င္ စေကာက္ေက်ာင္းသားမ်ားက စေကာက္တုတ္မ်ားႏွင့္ ၀ိုင္းရိုက္ၾကရာ ေမ့ေမ်ာသြားခဲ့ဖူး၏။
ဗမာျပည္ကြန္ျမဴနစ္ပါတီကို ထူေထာင္သူတဦး ျဖစ္သကဲ့သို႔ ႏိုင္ငံေရးဦးေဆာင္အဖြဲ႔၀င္ တဦးအျဖစ္ ေတာ္လွန္ေရးတာ၀န္မ်ားကို ထက္ျမက္ထူးခၽြန္စြာ ထမ္းေဆာင္သြားခဲ့၏။
ပင္ကိုယ္ သဘာ၀အရ အႏုအလွကို သေဘာက်ၿပီး ေမတၱာဓါတ္ ႀကီးမားသူ၊ ကေလးငယ္မ်ားကို ခ်စ္တတ္သူ၊ ထို 'သူ' ကို မ်ဳိးခ်စ္ ျပည္ခ်စ္စိတ္က ေတာ္လွန္ေရးသမား ျဖစ္ေစ၏။ တိုင္းျပည္လူဦးေရ၏ အမ်ားစုႀကီးျဖစ္ေသာ ဆင္းရဲသားျပည္သူတို႔ကို ခ်စ္တတ္ေသာသူမို႔ ကြန္ျမဴနစ္ျဖစ္ေစ၏။ ေသနတ္ကိုင္ေစခဲ့၏။ သမိုင္းတြင္ ေခတ္စနစ္တို႔က ဤသို႔ေသာ လူမ်ားကို လမ္းေၾကာင္း ေျပာင္းေပးၾကသည္မွာ ဓမၼတာပင္ ျဖစ္ေခ်သည္။
လေရာင္ရႊမ္းျမ၍ လွခ်င္တိုင္းလွေနေသာ လားရႈိးၿမိဳ႕ ၏ ညတညတြင္ ေတာေတာင္ သဘာ၀ရႈခင္းေတြကို ၾကည့္ရင္း သူသည္ အေဖၚတေယာက္ႏွင့္ လမ္းေလွ်ာက္ေန၏။ ပံုမွန္အတိုင္းဆိုလွ်င္ သူသည္ စာေပအေၾကာင္း၊ ဂီတအေၾကာင္း ဒါမွမဟုတ္ က်န္ရစ္ခဲ့ေသာ သူ႔ခ်စ္သူ (ေဒၚ )ခင္ႀကီး အေၾကာင္း ကရားေရလႊတ္ တတြတ္တြတ္ ေျပာျပေပလိမ့္မည္။ ခုေတာ့ သူက “ ဒီလို ေငြလေရာင္ျမဴးခိုက္မွာ ...စိတ္ဟာ ၾကည္လင္ရႊင္လန္းလာၿပီး xxxx လီနင္ေရးတဲ့ ႏိုင္ငံေတာ္၊ အစိုးရႏွင့္ ေတာ္လွန္ေရး အေၾကာင္းကို ေဆြးေႏြးရေအာင္ ...” ဟူ၍ ေျပာခဲ့ေလသည္။
အမွန္ပင္ ထိုအခ်ိန္က သူသြားမည့္ ခရီးမွာ ဒုတိယ ကမၻာစစ္ ဥေရာပတြင္ စတင္ေနခ်ိန္ ...ညီေနာင္ပါတီႏွင့္ အဆက္အသြယ္ယူရန္ ထြက္လာသည့္ ခရီး .....။
ဤအခ်ိန္တြင္ သူသည္ ေတာ္လွန္ေရးဘာသာရပ္ကို ေကာက္ကိုင္လိုက္သည္မွာ သဘာ၀က်သည္။ တကယ္က သူသည္ မ်ိဳးခ်စ္ျပည္ခ်စ္ ပုဂၢိဳလ္ ျဖစ္ရံုသာမက ႏိုင္ငံတကာ့၀ါဒီ တဦးလည္း ျဖစ္ေပသည္။
ေတာ္လွန္ေရးဆိုသည္မွာ အသက္ေသြးေခၽြးမ်က္ရည္တို႔ ရင္းႏွီးရေသာ လုပ္ငန္းျဖစ္၏။ ဤစကား မွန္ကန္ေၾကာင္း အဂၤလိပ္နယ္ခ်ဲ႕ ဆန္႔က်င္ေရး၊ ဖက္ဆစ္္ဂ်ပန္ ေတာ္လွန္ေရးမွသည္ ဖဆပလ ေခတ္၊ ေတာ္လွန္ေရးေကာင္စီေခတ္၊ ေနာက္မဆလ ေခတ္၊ န၀တ (ယၡဳ နအဖ) ေခတ္ထိ မွန္ေနေၾကာင္း ျပည္သူမ်ား သေဘာေပါက္ၾကသည္။ အမ်ဳိးသား ဂုဏ္သိကၡာ အတြက္ေသာ္လည္းေကာင္း၊ တရားမွ်တျခင္း၊ လြတ္လပ္ျခင္း၊ ညီမွ်ျခင္း အတြက္ေသာ္လည္းေကာင္း ... ေန႔တၾကာင့္ၾကၾက၊ ညတေၾကာင့္ၾကၾက ျဖစ္ေနရေသာ ယေန႔ျပည္သူမ်ား က ပိုသေဘာေပါက္ၾက ေပလိမ့္မည္။ တခါေသဖူး၍ ပ်ဥ္ဖိုးနားလည္ၾကၿပီ ... အေရးအခင္း အဆက္္္္္္္္္္္္္္္္္္္ဆက္ အထူးသျဖင့္ ၈-၄လံုး အေရးအခင္းတြင္ မိမိ၏ မိသားစုမ်ား၊ ေဆြမ်ဳိးရင္းျခာမ်ား၊ မိတ္ေဆြမ်ား၊ အေပါင္းအသင္း ေရာင္ရင္းမ်ား၊ အသိအကၽြမ္းမ်ား .... အသက္ေပးသြားခဲ့ၾကၿပီ။ အခ်ဳိ႕ ေထာင္တန္း က်ခံေနရသည္။ အခ်ဳိ႕ ေတာထဲ၊ ေတာင္ထဲ၊ တခ်ဳိ႕ နယ္စပ္၊ တခ်ဳိ႕ ႏိုင္ငံရပ္ျခားသို႔ လြင့္စင္ကုန္ၾကၿပီ။
ျပည္သူမ်ားဘက္မွ ဆံုးရႈံးမႈမ်ား ရွိသကဲ့သို႔ ရရွိလိုက္ေသာေအာင္ပြဲ၏ အသီးအပြင့္မ်ားလည္း မနည္းလွေပ။ မဆလ အစိုးရ ျပဳတ္သြားၿပီး ႏိုင္ငံေရး ပါတီမ်ား ထူေထာင္ခြင့္ ေပးလိုက္ရျခင္း၊ ျပည္သူမ်ား ေတာင္းဆိုခဲ့ၾကေသာ ေရြးေကာက္ပြဲ လုပ္ေပးခဲ့ရျခင္း၊ စစ္တပ္ပါတီ ရႈံးၿပီး အမ်ဳိးသားဒီမိုကေရစီအဖြဲ႔ခ်ဳပ္ အႀကီးအက်ယ္ အႏိုင္ရျခင္း ...စသည္တို႔ကား ေခ်ဖ်က္၍ မရႏိုင္ေသာ ေအာင္သီးေအာင္ႏွံမ်ားပင္ ....။
ယေန႔ ျပည္သူတို႔၏ ရင္ထဲမ်က္စိထဲတြင္ ျပန္စဥ္းစားတိုင္း ၾကည့္ေမွ်ာ္ေလတိုင္း ...အေလာင္းမ်ား၊ ေသြးမ်ား၊ ျဖဴဖတ္ျဖဴေရာ္မ်က္ႏွာမ်ား၊ မီးခိုးမ်ား၊ ယမ္းခိုးမ်ား၊ ၀န္ထုပ္၀န္ပိုးမ်ား၊ ေထာင္နံရံမ်ား၊ အက်ဥ္းစခန္းမ်ား၊ ၾကာပြတ္မ်ား၊ စီးကရက္ မီးရဲရဲမ်ား၊ အက္ဆစ္ငရဲမီးမ်ား၊က်င္စက္မ်ား၊ လက္သီးမ်ား၊ စစ္ဖိနပ္မ်ား၊ စစ္ယူနီေဖါင္းမ်ား၊ စစ္ကားမ်ား၊ ေသနတ္ေျပာင္း၀မ်ား၊ လွံစြပ္မ်ားသာ ...ျမင္ၾကရ၊ ခံစားေနၾကရသည္။
န၀တ (နအဖ) စစ္ဗိုလ္ စစ္သားအခ်ဳိ႕ ၊ဂုဏ္ယူလက္မေထာင္၊ လက္ၫွိဳးထိုးျပေနေသာ ျပည္သူ႔ရင္ျပင္၊ ဂံုးေက်ာ္တံတား၊ ကားလမ္း၊ ရထားလမ္း၊ ဆည္ေျမာင္း၊ တာတမံ၊ ျမစ္ကူးတံတားတို႔ကိုလည္း နရသူ ၏ မိႈင္းညိဳ႕ ညိဳ႕ ဓမၼရံႀကီး ဘုရားပမာ ျမင္ေနၾကရသည္။ ဤပစၥည္း၊ အေဆာက္အအံုတို႔ေပၚတြင္ ျပည္သူတို႔၏ ေသြးေတြ၊ ေခၽြးေတြ၊ မ်က္ရည္ေတြ ဖံုးလႊမ္းစြတ္စိုခဲ့သည္ မဟုတ္ပါလား။ မသမာမႈေတြ၊ လာဘ္စားမႈေတြ၊ ႏွင့္ ျပည့္ႏွက္ေနသည္ မဟုတ္ပါလား ...။
ျပည္သူ႔သားေကာင္းမ်ားကား .... ျပည္သူကို အလုပ္အေကၽြးျပဳရင္း ကြယ္လြန္ၾက-က်ဆံုးခဲ့ၾကေခ်ၿပီ။ သို႔ေသာ္ စစ္အာဏာကို အေခ်ာင္ရထားသူမ်ား၊ ရလိုက္သူမ်ားကေတာ့ -ေခတ္အဆက္ဆက္တြင္ ကားတ၀ီ၀ီစီး၊ ဟယ္လီေကာ့ပတာ တၿငိမ့္ၿငိမ့္၀ဲကာ စည္းစိမ္တက္၊ ဇိမ္ယစ္ေနခဲ့ၾကသည္။ ယေန႔ စစ္(၃)စစ္ (စစ္အုပ္စု၊ စစ္အစိုးရ၊ စစ္ဗ်ဴရိုကေရစီ ယႏၱရား) သည္ က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ ေနရာယူထားၾကေလၿပီ။ နယ္ခ်ဲ႕ သမားမ်ား၊ လက္ေ၀ခံဖယ္ေပးလိုက္ရေသာ ျပည္သူ႔ဂုတ္ေပၚ ခြစီးကာ လက္ၫိွဳးတညႊန္ညြန္ လုပ္ေနၾကသည္။
ျမန္မာျပည္သူမ်ားကား ေတာ္လွန္ပံုကန္ရဲသူမ်ား ျဖစ္ၾက၏။ နယ္ခ်ဲ႕ ဆန္႔က်င္ေရး၊ အမ်ဳိးသားလြတ္ေျမာက္ေရး၊ တိုက္ပြဲအလီလီ၏ ေအာင္ပြဲမ်ားက ဤအခ်က္ကို သက္ေသထူခဲ့ၿပီ ျဖစ္သည္။ နယ္ခ်ဲ႕ ၿဗိတိလွ်ေခတ္၊ ဖက္ဆစ္ဂ်ပန္ေခတ္မွသည္ မဆလ ေခတ္အထိ၊ ေဖါက္ျပန္ေရး အုပ္စိုးသူ အဆက္္္ဆက္ ရာဇပလႅင္ ဖင္မၿမဲေအာင္ ကိုင္လႈပ္ခဲ့ၾက၏။ သမိုင္းအျမင္ႏွင့္ ၾကည့္လွ်င္ ျပည္သူႏွင့္ ကင္းကြာ၍ မည္သည့္ အစိုးရမ်ား ေရရွည္ၿမဲခဲ့ဖူးပါသနည္း။
စစ္သား စစ္ဗိုလ္ အခ်ဳိ႕ အ၀က္ႏွင့္ သူတို႔၏ လက္ေ၀ခံ တခ်ဳိ႕ မွလြဲ၍ ေထာက္ခံမႈ မရွိေသာ န၀တ(နအဖ) ေကာ မည္မွ်ၾကာၾကာ ရာဇပလႅင္ကို တြယ္ကပ္ေနႏိုင္ ပါမည္နည္း။
ကိုလိုနီေခတ္၊ ဖက္ဆစ္ေခတ္မ်ားတြင္ ျပည္သူမ်ားထဲမွ 'သခင္ ဗဟိန္း' ကဲ့သို႔ေသာ 'သူ' မ်ား ေမြးထုတ္ေပးခဲ့၏။ 'ဗဟိန္း' သည္ တိုက္ပြဲမ်ားၾကားတြင္ လူလားေျမာက္ခဲ့၏။ အလားတူ ဖဆပလ ေခတ္၊ ေတာ္လွန္ေရးေကာင္စီ ေခတ္မ်ားတြင္လည္း 'ဗဟိန္း' အမ်ားအျပား ေမြးထုတ္ေပးခဲ့၏။ ေတာ္လွန္ေရးသမားမ်ား ျဖစ္လာၾက၏။ မဆလ ေခတ္၊ န၀တ၊ နအဖ ေခတ္တြင္လည္း အလားတူ 'ဗဟိန္းကေလး' မ်ား ေမြးထုတ္ေပးေန၏။
ေတာ္လွန္ေရး မ်ဳိးဆက္ဟူသည္ ကုန္ဆံုးသြားသည္ မရွိ။
( ၂ ၊ ၃ ၊ ၁၉၉၄ )
မွတ္ခ်က္ ။ ။ ဗမာျပည္ကြန္ျမဴနစ္ပါတီ
ဗဟိုပညာေရးႏွင့္၀ါဒျဖန္႔ခ်ိေရးဌာနမွထုတ္ေ၀ခဲ့သည့္ စာအုပ္ျဖစ္ပါသည္။